Kunstmatige Intelligentie (beter bekend als Artificial Intelligence, oftewel AI) heeft het potentieel om onze moderne samenleving op talloze manieren te transformeren, van verbeterde gezondheidszorg en efficiëntere productieprocessen tot geavanceerde klimaatmodellen en innovatieve onderwijsoplossingen. Vandaag de dag zie je AI steeds vaker opduiken en deze snelle ontwikkeling van kunstmatige intelligentie roept belangrijke vragen op over de mogelijke impact op de mensheid.
Het is een absoluut feit dat AI op veel gebieden voordelen kan opleveren, maar tegelijk zijn er ook zorgen over de potentiële risico’s. Met name de mogelijkheid dat AI een existentiële bedreiging vormt voor onze veiligheid en welzijn zorgt ervoor dat mensen terughoudend blijven.
Is dit terecht? Kan AI echt problemen voor de mensheid veroorzaken in de (nabije) toekomst of zijn het alleen doemdenkers die zich hier zorgen over maken? Het is een vrij complexe kwestie waar we in dit artikel dieper op in gaan duiken. We bekijken eerst twee relatief schadeloze kwesties (voor de mensheid in het algemeen) en dan twee mogelijke problemen die rampzalige gevolgen kunnen hebben.
1. Technologische werkloosheid
Bovenaan de lijst met bezorgdheden die worden geopperd is technologische werkloosheid. Hoewel dit iets minder angstaanjagend is dan slimme robots die het menselijk ras overnemen, is het feit dat AI en automatisering een breed scala aan banen kunnen vervangen, een meer realistisch probleem.
We spreken dan vooral over banen die routinematig en voorspelbaar zijn, zoals binnen de productie, logistiek, klantenservice en zelfs bepaalde sectoren van de gezondheidszorg en juridische dienstverlening.
Deze trend zie je in alle delen van de arbeidsmarkt. Denk bijvoorbeeld aan de klantenservice bij webshops of andere online bedrijven. De kans is groot dat je daar met een chatbot (gestuurd door AI) zal worden begroet, die je zo goed mogelijk probeert verder te helpen. Zo kan je bij de beste online casino’s vrijwel onmiddellijk worden geholpen, maar dit zal in de eerste plaats door een AI-chatbot zijn. Pas na een tijdje kan je doorverwezen worden naar een echt persoon. Naarmate de technologie evolueert, is het waarschijnlijk dat deze optie binnenkort zelfs volledig zal verdwijnen.
Hoewel automatisering ongetwijfeld economische groei kan stimuleren en nieuwe soorten banen kan creëren, bestaat het risico dat grote groepen werknemers niet snel genoeg kunnen worden omgeschoold. Dit kan dus leiden tot langdurige werkloosheid en economische ongelijkheid.
2. Privacy en digitale bewaking
AI-technologieën zoals gezichtsherkenning en big data-analyse kunnen op relatief korte tijd enorme hoeveelheden persoonlijke gegevens verzamelen en analyseren. Dit roept ernstige privacykwesties op, vooral wanneer deze technologieën worden gebruikt zonder de juiste toestemming of regulering.
Overheden en bedrijven kunnen AIdaarnaast inzetten voor grootschalige bewaking en toezicht van de bevolking en/of hun werknemers. Dat kan leiden tot een verlies van individuele vrijheid en privacy. Het evenwicht vinden tussen veiligheid en privacy is een voortdurende uitdaging, zodat we niet in een 1984-scenario terechtkomen.
3. Autonome wapens
Wanneer we dan kijken naar de meer “fysieke” kant van AI, is de ontwikkeling van autonome wapensystemen sowieso een van de meest zorgwekkende toepassingen van AI. Deze systemen kunnen zelfstandig doelwitten selecteren en aanvallen zonder menselijke tussenkomst.
Dit roept talrijke ethische en juridische vragen op over de verantwoordelijkheid voor beslissingen (of gewoon fouten of bugs) die leiden tot dood en vernietiging, wat voor machines gewoon cijfers op een scherm zijn. Bovendien bestaat het risico dat wanneer deze autonome wapens in verkeerde handen vallen, het kan leiden tot escalatie van conflicten en nieuwe vormen van oorlogvoering.
4. Een realistisch existentieel risico voor de mensheid
Sommige experts, waaronder prominente figuren zoals Elon Musk en Stephen Hawking, waarschuwen al jarenlang voor de mogelijke existentiële risico’s van superintelligente AI. Dit type AI zou zelfbewust kunnen worden, menselijke intelligentie kunnen overtreffen en kunnen handelen op manieren die onvoorspelbaar en potentieel catastrofaal zijn.
Wat gebeurt er wanneer een zelfbewuste AI met toegang tot het internet en geen remmen besluit dat de mensheid onnodig is? Dit kan inderdaad worden gezien als doemdenken en sciencefiction, maar het is niet ondenkbaar.
Hoewel dit scenario nog theoretisch is in 2024, is het een serieus onderwerp van discussie binnen de AI-onderzoeksgemeenschap. Als AI zich blijft ontwikkelen op een steeds hoger tempo, hoe zullen de zaken er dan voor staan in 2040? Het voorkomen van ongecontroleerde ontwikkeling van superintelligente AI en het waarborgen van veilige en ethische AI-ontwikkeling zijn cruciale, maar mogelijk zeer lastige uitdagingen.